वेखंड Vekhand

वेखंड ही एक सुगंधी आणि थोडीशी उग्र वासाची वनस्पती आहे. आयुर्वेदात ह्या वनस्पतीचा उपयोग प्रामुख्याने कृमिनाशक म्हणून करण्यात येतो. कृमी म्हणजे निरनिराळ्या प्रकारचे जंत अशी आपली समजूत असते. परंतु आवेसारख्या दुखण्यांचे जंतू, निरनिराळ्या प्रकारचे ताप निर्माण करणारे रोगजंतू इत्यादी प्रकार कृमीमध्येच गणले जातात. ह्या वेखंडाचा उपयोग अशा प्रकारचे जंतू नष्ट करण्यासाठी होतो. ह्यासाठी, तसेच ह्या निरनिराळ्या रोगजंतूंपासून संरक्षण होण्यासाठी ह्या वेखंडाचा उत्तम उपयोग होतो. कृमिनाशाप्रमाणेच वेखंडाचा उपयोग पचनाची क्रिया आणि पोटातील
अग्नी प्रज्वलित करण्यासाठी होतो. बाळाला जन्मत:च दात नसतात. साधारण सातव्या महिन्यापासून हिरड्या कडक होऊन दात बाहेर येण्याची क्रिया सुरू होते. ह्या दात येण्याच्या काळात बाळाला त्रास होतो. हा त्रास वेखंडाने कमी होतो. ह्या सर्व गुणधर्मांमुळे वेखंडाचा वापर बाळगुटीच्या औषधांत केला गेला आहे.